Ciało Niemcowa

Na głównej stronie Kommiersanta wisi zdjęcie – zastrzelony Borys Niemcow leży na chodniku z obnażonym brzuchem. Widać każdy szczegół ciała, nawet otwarte oczy martwego polityka.

„Kommiersant” to jedno z najważniejszych opiniotwórczych wydań Rosji. W latach 2011-2012 r. gazeta i jej tygodniki „Włast”, „Ogoniok” błyskotliwie opisywały antykremlowskie protesty i rosnącą w siłę (tak się przynajmniej wtedy wydawało) „inną” Rosję. Ale to już pieśń przeszłości. I tę wąską furtkę dla wolnego słowa zamknięto.

Fotografia, którą opublikowały niemal wszystkie rosyjskie media, mówi wiele o dzisiejszej Rosji (a przynajmniej o jej oficjalnym obliczu) – brak szacunku do ludzkiej godności, pogwałcone prawo do intymności w stosunku do pokonanych. Jeśli w taki sposób można obejść się z ciałem byłego wicepremiera, co mówić o losie cywilów na Donbasie i szeregowych żołnierzy wysyłanych na brudną wojnę z Ukrainą?

Tabloidy bez wstydu i żenady publikują wyssane z palca doniesienia, które godzą w godność zabitego. „Na Niemcowie mogli się zemścić za aborcję jego kochanki” – nadaje w tytule portal LifeNews, którego właścicielami są bliscy Putinowi biznesmeni. Aktywnie propagowana jest też wersja, że opozycjonistę zastrzelono za długi, które zaciągnął u zagranicznych (rzecz jasna) sponsorów. I oczywiście wszem wobec podkreśla się, że świadek morderstwa była obywatelką Ukrainy.

W 2006 r., gdy wykonano wyrok na Annie Politkowskiej, tak brudne publikacje, nawet w nieprzychylnych jej redakcjach, byłyby nie do pomyślenia. Wojna z Ukrainą uodporniła na cierpienie i śmierć. Przekroczono kolejną, zdawałoby się nieprzekraczaną, granicę. Minęło zaledwie kilka godzin od tragicznej śmierci jednego z najważniejszych polityków opozycji, a trzeba się postarać, by w rosyjskiej przestrzeni medialnej znaleźć refleksję, żałobę, ból i niedowierzanie.

Działalność Niemcowa można oceniać różnie, zbyt często przelewał z pustego w próżne, strzelał z armaty petardami, puszył się przed wyborcami, zamiast się w nich słuchać, nie ulega jednak wątpliwości, że był symbolem.

I w ten symbol wczoraj strzelali killerzy. Rację ma sekretarz prasowy Władimira Putina: zabity nie stanowił dla dzisiejszych władz Rosji politycznej konkurencji. Ale przecież nie chodzi o wygraną w dawno zakończonym wyścigu, lecz o ostateczne zastraszenie pokonanych.

I zemstę, która trwa również po śmierci – na wpół obnażone ciało Niemcowa jest tego najlepszym dowodem.