Białorusini, Rosjanie, polskie służby

Wiaczesław Dianow – 27-letni białoruski opozycjonista, organizator milczących akcji protestu na Białorusi i kampanii „Rewolucja przez sieci społecznościowe”, przebywający na emigracji w Polsce, chce pracować dla Putina.

Dianow, świeża krew w skostniałym organizmie zwanym „białoruską opozycją”, miał zapewnić przeciwnikom Łukaszenki kontakt ze wchodzącym w dorosłość pokoleniem Białorusinów, którzy nie pamiętali czasów sprzed rządów „Baćki”.

Tu mała dygresja: w 2008 r. napisałam artykuł „Brzydcy dwudziestoletni” o młodych Białorusinach, którzy – wbrew temu, co się w owym czasie często-gęsto mówiło w Polsce – nie mają ochoty na walkę z reżimem. To właśnie do nich miał trafić Dianow.

On i jego koledzy zarażali rówieśników kontestacją. Trudno orzec, czy to rzeczywiście za sprawą ich kampanii, ale w latach 2010-2011 w Mińsku zapanowała moda na opozycyjność. Białorusini organizowali się w sieciach społecznościowych – w umówionym czasie przychodzili na centralne place miasta na milczący/klaszczący/tupiący protest, bez politycznych haseł i partyjnych flag.

Reżim zareagował jak zwykle: represjami. Dianow uciekł do Polski. „Ścigany przez KGB młody opozycjonista” był u nas mile widzianym gościem.

„Na konferencji prasowej w Warszawie jeden z liderów kampanii Wiaczesław Dianow poinformował, że do Polski uciekło trzech działaczy związanych z RPSS, którzy zostali wcześniej na terenie Białorusi zwerbowani do współpracy z KGB. – Służby chciały, aby przekazywali informacje dotyczące mnie, gdzie chodzę, co jem, z kim się spotykam, co robię, ale też informacje o tym, kto z polskiego ministerstwa spraw zagranicznych kontaktuje się z nami – wyjaśnił Dianow. Wszyscy zwerbowani zerwali współpracę z KGB” – informowała w 2011 r. Polska Agencja Prasowa.

Dianow występuje w mediach, w 2012 r. uświetnia organizowany przez ówczesnego europosła Marka Migalskiego Europejski Kongres Praw Człowieka. Dzięki programowi im. Konstantego Kalinowskiego dla prześladowanych przez reżim Łukaszenki białoruskich studentów kontynuuje studia w Polsce. Zakłada organizację „Integracyjny Most”.

„Celem fundacji jest: 1. rozwój wartości demokratycznych i europejskich w Polsce i krajach byłego związku socjalistycznego republik radzieckich. 2. propagowanie sztuki europejskiej. 3. działalność charytatywna ukierunkowana na najbardziej problematyczne obszary społeczne w Polsce i w krajach byłego Związku Socjalistycznego Republik Radzieckich. 4. działalność edukacyjna propagująca wiedzę o współczesnej europie. 5. prowadzenie i finansowanie badań i analiz procesów politycznych, społecznych, kulturalnych i gospodarczych w Polsce i w krajach byłego Związku Socjalistycznego Republik Radzieckich” – czytamy w statucie.

Od białoruskich narodowców z organizacji „Młody Front” dostaje nagrodę „Kocham Białoruś”.

Na pierwszy rzut oka typowy życiorys białoruskiego opozycjonisty.

Profil Dianowa na FB wywołuje dysonans. Zamiast europejskich wartości mamy tam wielkoruskość w pełnym rozkwicie: ukraiński Majdan organizowali krwiożerczy faszyści, rosyjska opozycja to banda opłacanych przez USA głąbów.

Oto, co Dianow napisał o prof. Zubowie, który jako jeden z niewielu rosyjskich intelektualistów miał odwagę publicznie krytykować aneksję Krymu i wywołaną przez Kreml wojnę na Ukrainie: „Trzeba pokazać Zubowowi, gdzie jego miejsce. Pozbawić go tytułu profesora i wysłać kopniakiem do Kijowa”.

Zdziwieni postawą kolegi białoruscy opozycjoniści postanowili sprawdzić Dianowa. Napisali do niego, podając się za jedną z prokremlowskich agencji medialnych.

W imieniu „wysoko postawionych ludzi z administracji prezydenta Rosji” złożyli mu propozycję stworzenia portalu informacyjnego, który „przeciwdziałałby nacjonalistycznym siłom, chcącym wyprowadzić Białoruś z sojuszu z Rosją”. Dianow (naiwnie) uwierzył w prowokację: widział się w roli wicenaczelnego, podał nazwiska „rokujących” Białorusinów, przestrzegał przed rusofobami. Zaproponował nawet spotkanie w Warszawie.

„Jeśli chodzi o moją lojalność wobec Putina – proszę się nie martwić. Mieli rację ci, którzy mnie polecali” – pisze Dianow w e-mailach do „agencji”. „Swoje zadanie widzę w tym, by władza na Białorusi była prorosyjska, a nie prozachodnia” – stwierdza w kolejnym mailu. Chwali się, że dzięki organizowanym przez niego protestom Rosjanie mogli kupić taniej „jedno z białoruskich przedsiębiorstw”. Korespondencja dostępna tutaj.

Zadziwia fakt, że doświadczony opozycjonista tak łatwo dał się nabrać. A wcześniej otwartym tekstem – siedząc na stypendium rządu polskiego – popierał publicznie Wielką Rosję (wyjaśnień takiego zachowania jest co najmniej kilka: od najprostszych, że mamy do czynienia ze spragnionym uwagi, przekonanym o własnej ważności niedojrzałym 27-latkiem, któremu woda sodowa uderzyła do głowy, do bardziej skomplikowanych).

Już od jakiegoś czasu czytałam wylewające się z niemal każdego postu agresywne, antyukraińskie oskarżenia Dianowa, powtarzane po rosyjskich mediach z uporem godnym lepszej sprawy. Uważam jednak, że nie powinno się piętnować za poglądy, nawet jeśli są one niewyobrażalnie głupie, antydemokratyczne, wrogie polskiej racji stanu, nawet jeśli pisane są za pieniądze polskiego podatnika. I pewnie dałabym spokój bredniom Dianowowa, gdyby nie dwie sprawy:

Wielkoruska postawa Dianowa to nie wyjątek, raczej przejaw nowej tendencji. Coraz więcej młodych, białoruskich opozycjonistów daje się uwieść ideom „ruskiego świata”. W 2015 r. na Białorusi kolejne wybory prezydenckie. Zainteresowanie państwem Łukaszenki rośnie. Nastroje podgrzały wydarzenia na Ukrainie. O białoruski rząd dusz rywalizują Rosja i Zachód. Podobnie było 10 lat temu po pomarańczowej rewolucji.

I druga sprawa: w 2013 r. ABW wzięła pod lupę białoruskiego doktoranta o polskich korzeniach Pawła Juszkiewicza, absolwenta trzech kierunków na toruńskim uniwersytecie. Dzielni agenci uznali, że młody uczony „zagraża bezpieczeństwu narodowemu Polski”. Chcieli go deportować z pięknego kraju nad Wisłą. Na jakiej podstawie?

To ściśle tajne.

ABW zagwarantowała mężczyźnie kilkunastomiesięczny dramat, by po wielkich bataliach przegrać sprawę. Juszkiewicz, za którym stanęło murem środowisko uniwersyteckie, przyjaciele, bliżsi, dalsi znajomi, na szczęście został w Polsce. Co przeżył, to jego.

Proponuję zerknąć na znakomity program „Sprawa dla reportera”.

Zwracam uwagę na postawę rzecznika ABW, ppłk. Macieja Karczyńskiego, który uwielbia cytować lepszych od siebie – Leonarda Da Vinci i Napoleona. Po 25 latach wolności zasługujemy na nieco inne podejście służb do opinii publicznej niż stek cynicznych truizmów.

Jest w tej całej historii – smutnej i kompromitującej Polskę – wątek Wiaczesława Dianowa. Jako jedyny z mieszkających w Polsce Białorusinów publicznie zasugerował, że Juszkiewicz próbował go zwerbować.

Cytuję za portalem Kresy24:

Juszkiewicza wspomina inny młody Białorusin, uchodźca polityczny Wiaczesław Dianow;

– Pamiętam go, mieszkał w Toruniu, on jest organizatorem „ruskich wieczorów”. Próbował mnie podejść, ciągle o coś wypytywał, uśmiechał się porozumiewawczo. Ja chwalić Boga, pomimo tego, że wypiłem kilku głębszych na jednym z tych wieczorków, nic nie wygadałem. W każdym razie Polacy bezpodstawnie takich rzeczy nie robią, tak po prostu nie deportują – powiedział Dianow.

Wszystko wskazuje na to, że Juszkiewicz został fałszywie oskarżony. Nie wiem, jaki interes miał Wiaczesław Dianow, by oczerniać kolegę, może robił to z banalnego parcia na szkło? Fakt jest faktem: jego komentarz był polskim służbom na rękę.

Od ładnych paru lat polski podatnik składa się na pomoc dla białoruskich opozycjonistów. Moim zdaniem słusznie. Warto jednak przy okazji kontrowersji z Wiaczesławem Dianowem przyjrzeć się tej pomocy. Podliczyć sukcesy i porażki naszego wsparcia.